دعاوی ارث و میراث
ارث چیست؟
به زبان ساده ارث، انتقال مالکیت دارایی‌های فرد متوفی به اشخاص دیگری است که به موجب قانون، وارث حساب می‌شوند.
پس از فوت کلیه ماترک متوفی که شامل اموال منقول و غیر منقول، حقوق مادی و معنوی، قرض و بدهی است مطابق با گرفتن وصیت نامه تنظیم شده توسط نامبرده به وراث وی منتقل می‌شود. هر یک از ورثه به نسبت سهم خود مالک ماترک هستند و تکالیف قانونی نسبت به آن دارند و عدم انجام بموقع آن باعث از دست دادن منافع یا پرداخت خسارت و جریمه خواهد شد. ماترک متوفی در واقع اموال و دارایی متوفی است که ممکن است مثبت و یا منفی باشد و در ماده ۸۶۸۸ قانون مدنی بیان شده است که:
“مالکیت ورثه نسبت به ترکه متوفی مستقر نمی‌شود مگر پس از ادای حقوق و دیونی که به ترکه میت تعلق گرفته.”
پس در ابتدا باید قرض ها و بدهی های متوفی پرداخت شود تا مالکیت ورثه نسبت به ترکه ی متوقی استقرار پیدا کند.
در قانون ایران ارث به دو دسته کلی تقسیم می‌شود:
ارث نسبی: رابطه خویشاوندی بین متوفی و وارث، مبنای ارث بردن است.
ارث سببی: رابطه ازدواج بین متوفی و وارث، مبنای ارث بردن است.
ارث نسبی
ارث نبی به سه طبقه تقسیم می‌شود:
طبقه اول: پدر، مادر، فرزندان و نوه‌ها
طبقه دوم: برادر و خواهر و فرزندان آنها، پدر بزرگ و مادر بزرگ و پدر و مادرهای آنها
طبقه سوم: خاله، دایی، عمو، عمه، و فرزندان آنها
هر چه درجه طبقه ها نزدیک‌تر باشد، سهم ارث بیشتر است. مثلا اگر در طبقه اول، وارث وجود داشته باشند وارثان طبقه دوم و سوم ارث نمی‌برند.
سهم ارث
فرزندان: سهم فرزندان، مساوی است.
پدر و مادر: سهم پدر و مادر، به طور مساوی است.
برادران و خواهران: سهم برادران و خواهران، به طور مساوی است.
ارث سببی
ارث سببی به خویشاوندانی تعلق می گیرد که به واسطه ازدواج با هم خویشاوند شده اند . به عنوان مثال زن و شوهر به عقد نکاح با هم خویشاند سببی می شوند.
مراحل تقسیم ارث
اخذ گواهی انحصار وراثت
گواهی انحصار وراثت اولین مرحله جهت تقسیم ارث است که به درخواست وراث و توسط مراجع قضایی صادر می شود که شامل مشخصات، تعداد وراث، نسبت آنها با متوفی و سهم آنها از ماترك می باشد .
توافق وراث
در صورتی که وراثدر رابطه با تقسیم ارث توافق داشته باشند، می‌توانند به صورت توافقی اقدام به تقسیم اموال کنند. در این صورت، وراث باید جلسه‌ای برگزار کرده و با تنظیم یک صورتجلسه، اموال را تقسیم کنند. در پایان این صورتجلسه توسط وراث و یک شاهد امضا می شود.
طرح دعوای تقسیم ترکه
در صورتی که وراث بر سر تقسیم ارث توافق نداشته باشند، باید با مراجعه به دادگاه مراجعه و دادخواست تقسیم ترکه را مطرح کنند. دادگاه پس از رسیدگی به این دعوا، حکم تقسیم ترکه را صادر می‌کند.
پرداخت مالیات بر ارث
پس از صدور حکم تقسیم ترکه، وراث باید مالیات بر آن ارث را پرداخت کنند. مقدار مالیات بر ارث با توجه به ارزش اموال متوفی مشخص می‌شود.
تقسیم اموال
پس از پرداخت مالیات بر ارث، وراث می‌توانند اموال را توافقی و یا مطابق با حکم دادگاه تقسیم کنند.