دعاوی حقوقی
دعاوی حقوقی چیست؟
دعوای حقوقی به دعوایی میگویند که با حقوق خصوصی افراد در ارتباط است و توسط شخص زیان دیده زمانی مطرح می شود که حقوق او نقض شده است و لازم است که خسارت ناشی از آن جبران گردد. اختلافات موجود در روابط مالی، معاملاتی، روابط خانوادگی و… در این دسته قرار می گیرند. دعاوی حقوقی طیف گسترده تری از دعاوی کیفری را دارد به طوری که همه ما در طول زندگی با انواع زیادی از این دعاوی در ارتباط هستیم. در آرای صادر شده برای دعاوی حقوقی صحبت از مجازات شخص نیست.
دعوای حقوقی با دعوای کیفری چه تفاوتی دارد؟
در دعاوی کیفری هزینه دادرسی مبلغی ثابت است اما در دعاوی حقوقی هزینه دادرسی با توجه به خواسته قابل متغیر است.
در دعاوی حقوقی پرونده مستقیما به دادگاه برای رسیدگی ارسال می شود اما در دعاوی کیفری ابتدا در دادسرا شکایت مطرح می شود و پس از آن تحقیقات اولیه انجام می شود و سپس پرونده به دادگاه کیفری برای صدور رأی ارجاع داده می شود.
در دعاوی حقوقی شخصی که ذینفع است می تواند دادخواست ارائه دهد اما در دعاوی کیفری حتی دادستان نیز می تواند دعوای کیفری مطرح نماید.
در دعاوی حقوقی طرفین دعوی خواهان و خوانده نام دارند و در دعاوی کیفری به طرفین دعوی شاکی و متشاکی (مشتکی عنه) نام دارند.
دادخواست حقوقی چیست؟
هر شخص برای احقاق حق خصوصی خود و مطرح کردن دعوای حقوقی ابتدا باید دادخواست را تنظیم و ارائه کند.
مراحل رسیدگی به دعوای حقوقی
تقدیم دادخواست به دادگاه
ابطال تمبر و پرداخت هزینه دادرسی
ثبت پرونده و ارسال آن به شورا یا شعب با توجه به موضوع پرونده
ثبت پرونده در دفتر دادگاه و تعیین وقت رسیدگی به آن
برگزاری جلسات دادرسی و حل و فصل اختلاف
انشای رای (حکم و قرار)
واخواهی
درخواست تجدیدنظر
فرجام خواهی
اجرای حکم
انواع دعاوی حقوقی
دعاوی مالی
این نوع دعاوی شامل سه دسته است:
اختلافات مالی عادی
اختلافات مالی در امور حسبی
اختلافات مالی مالک و مستاجر
دعاوی مالی امور حسبی
تقسیم ترکه (مجموع دارایی های مثبت و منفی متوفی) در صورت اختلاف در مالکیت
اجبار به فروش ترکه در صورت اختلاف در مالکیت
مطالبه ارثیه از کسی که ارث نزد او است.
دعاوی مالی عادی
ابطال رای داور در مورد مسائل مالی
دعوای تخلیه ید از عین مستاجره یا مرهونه
دعاوی مرتبط با حقوق مالی نظیر ابطال معامله و حق فسخ
دعوای مطالبه دیه به طرفیت وارث قاتل غیر عمد
درخواست سازش و صلح در امور مالی
دعوای ابطال اجاره نامه ملک مزروعی
استرداد لاشه برات، چک و سفته
دعاوی مرتبط با حق حق اختراع و تصنیف، حق تالیف
دعوای مالکیت رای وحدت رویه (شماره ۵۷۹-۲۸/۷/۱۳۷۱)
اعتراض به تحدید حدود
دعوای برائت از پرداخت وجه الکفاله
مطالبه سهم الشرکه
الزام به انجام تعهد مالی
اختلاف ناشی از پیمان ها
ابطال عملیات اجرایی، اسناد لازم الاجرای مالی مانند چک و سفته
الزام شرکت بیمه به پرداخت دیه
استرداد اموال منقول
مطالبه بهای زمین تملیکی توسط دولت.
الزام به انتقال شرکت یا سهم
مطالبه هزینه دادرسی و حق الوکاله مطابق ماده ۵۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی
دادخواست ضرر و زیان ناشی از جرم مطابق ماده ۹ قانون آیین دادرسی کیفری
الزام به تنظیم سند نظیر تلفن، اتومبیل و…
ابطال قرارداد عادی انتقال ملک نظیر قولنامه و …
ابطال سند مالکیت
ابطال سهام شرکت
اعتراض به ثبت
الزام به تنظیم سند رسمی املاک غیرمنقول
مطالبه ثمن
مطالبه خسارت به طور کلی مطابق ماده ۵۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی
مطالبه وجه اسناد تجاری بهادار مانند چک، سفته و…
و …
دعاوی غیر مالی
دعاوی غیر مالی همانطور که از اسمش پیداست دسته ای از دعاوی است که طرح دعوا در ارتباط با مسائل غیر مالی می باشد. در حالت کلی دعاوی غیر مالی به دو دسته زیر تقسیم بندی می شوند:
دعاوی غیر مالی اعتباری
دعاوی غیر مالی ذاتی
دعاوی غیرمالی اعتباری
این نوع دعاوی در اصل مالی هستند اما بنابر دلایلی از سوی قانونگذار در دسته دعاوی غیر مالی قرار می گیرند. موارد زیر مثال هایی از این دسته هستند:
دعاوی راجع به موجر و مستاجر (غیر از دعاوی اجور معوقه)
خلع ید (در صورتی که مالکیت مورد نزاع نباشد.)
تقسیم فروش مال مشاع (زمانی که مالکیت مورد نزاع نباشد.)
درخواست افراز (در صورتی که مالکیت مورد نزاع نباشد.)
دعاوی تصرف عدوانی در عین غیر منقول و مزاحمت و ممانعت از حق مطابق مواد ۱۵۸ تا ۱۶۰ قانون آیین دادرسی مدنی
میزان حق الزحمه وکیل
دعاوی غیرمالی ذاتی
دعاوی غیرمالی ذاتی عبارت است از حقوق غیر مالی و حقوقی که به طور ذاتی مادی است و موجب به وجود آمدن منفعت مالی برای شخص نمی شود. موارد زیر مثال هایی از این دسته هستند:
دعاوی زوجیت
دعاوی ولایت و نسب
دعاوی حجر
دعاوی الزام به استرداد سند